Yeni Başlayanlar İçin Amerikan Futbolu
6 Kasım 1869'da Rutgers ve Princeton ekiplerinin karşı karşıya gelmesiyle başlayan bu serüven 2000 senesinden sonra ülkemizde de yaygınlaşmaya başladı. Bu yazımda sizlere, Amerikan Futbolunu, ya da federasyonumuzun koyduğu isimle Korumalı Futbolu, tanıtacağım.
Ragbiden esinlenerek ortaya çıkan bu spor Walter Camp'in yaptığı çalışmalar
neticesinde son haline ulaşmıştır. 1920'den beri Amerika'da popüleritesini
arttırarak bu günlere gelen bu spor, fiziksel güce dayalı olmakla beraber
patlayıcılık ve sürat gibi çeşitli atletik yeteneklere sahip kişiler tarafından
profesyonel olarak oynanmaktadır. Başlangıçta da dediğim gibi Ragbi sporundan
esinlenmiş olmasına rağmen seneler içinde eklenen güvenlik ekipmanları, kask-omuz padi-dizlik ve saire, sporun sert
temaslı olmasına karşın alınan önlemlerinden biridir. Jeffrey A. Saal [1] ''Common American
Football Injuries'' [Yaygın Amerikan Futbolu Sakatlıkları] makalesinde her ne
kadar sert ekipmanlar dahi olsa vücudun alt kısmının, hatta diz bölgesinin,
zamanla birçok sakatlıkla karşı karşıya kaldığını eklemiştir. Kafa hasarı
nedeniyle oyuncular ilerleyen hayatlarında Parkinson ve bunaklık gibi dövüş
sporlarıyla uğraşanlarda daha çok karşımıza çıkan hastalıklarla da karşı
karşıya kalabilmektedir.
Avrupai metrik sistem yerine Amerikan ölçü birimleri ile haşır neşir olacağınız
bu sporda yard gibi bizim coğrafyamıza yabancı terimler kat edilen mesafeyi
belirler. Touchdown bu oyunumuzdaki ''gol''ümüzdür ve Ragbideki try ile benzer
amaçlara hizmet etmektedir. Lakin futboldaki golden farklı olarak 1 sayı değil
NFL kurallarına göre 6 sayıdır.
Basit Terimler ve Kick-Off[Başlama Vuruşu]
- Her takım sahada 11 oyuncu bulundurmaktadır. Takımlar Ofans ve Defans takımı
olarak ikiye bölünmüş halde toplam asgari miktarda 22 kişiden oluşmaktadır. Sahada daha fazla oyuncu bulundurmak ya da
daha fazla oyuncu oynatmak ceza sebebidir.
- Takımlar hem hücum hem de savunma için sahada 11 oyuncu olduğu sürece farklı
dizilişler kullanabilirler.
-Her oyuncu mutlaka kendine ait bir formaya sahip olmalı ve bu forma 1'den 99'a
kadar herhangi bir sayı ile numaralandırılmış olmalıdır. Fakat NFL kurallarına
göre bir oyuncu, formasında 0 numarayı da taşıyabilir.
-Her devre bir
başlama vuruşu, kick off, ile başlar, vuruşu yapacak takıma yazı tura atışı ile
karar verilir. Topa vuruş yapıldığında, dönen takım hücumda olacaktır.
-Başlama vuruşu
sırasında, geri dönen takım, bitiş bölgesine daha yakın başlamak için topu
sahanın aşağısına doğru koşabilir veya hatta hemen bir touchdown, sayı,
yapabilir.
-Başlama vuruşu
sırasında, top end zonea, sahanın bittiği alan, düşerse, bu bir touchback olur
ve geri dönen takım 25 yard çizgisinden başlar.
Ofans [Hücüm]
Takımı
Hücum takımının
amacı touchdown yapmaktır. Her takıma 4 hak verilir ve 10 yard ilerleyebilen takım
diğer hakka erişebilmektedir. Buna down da denilir. Topu pas atarak [QB] yahut
koşarak yard kazanılabilir. Hücum takımı snap yapmadan önce mutlaka düzgün ve
kurallar çerçevesindeki bir formasyonda dizilmiş olmalıdır. Bir hücum takımının
kural dışı sayılması için takımın arka sahada 4'ten fazla, hücum çizgisinde ise
50 ve 79 numaraları arasında 5'ten az oyuncusu olması yeterlidir. Snap
yapılana, yani oyun başlayana kadar, herhangi bir oyuncu kıpırdamamalıdır.
4. hak hücum için bir dönüm noktasıdır. Bir
vurucunun topu kale direklerinden geçirmeye çalışabileceği bir FG [Field Goal]
atabilirler. Başarılı olursa takım 3 puan alır, yapmazsa diğer takım topu aynı
noktada alır. Ayrıca, başarısız olurlarsa, diğer takım topu aynı noktada
alırsa, ilk vuruş (veya dördüncü vuruşta touchdown ve gol) için yeterli yarda
kazanmaya çalışabilecekleri bir yere gidebilirler. Bu seçeneklerden herhangi
birini yapmak istemezlerse, punt oynayabilirler. Bu, punterın topu
uzaklaştırdığı ve geri dönen oyuncunun geri dönme şansına sahip olabileceği bir
başlama vuruşuna benzer. Bir atağı sonlandırmanın düşük riskli bir yoludur.
Ofans Mevkileri
Quarterback (QB). Her oyunda merkezden snap alırlar. Koşu oyunlarında topu
atmaktan, pas vermekten veya topu kendileri alıp koşmaktan sorumludurlar.
Running Back (RB).
Onlar ana top taşıyıcıdır. Koşarak yard kazanmaya çalışırlar. Ayrıca pas
oyunlarını engellemeye yardımcı olabilirler.
Wide Receiver (WR).
En hızlı oyunculardır. Pası yakalayıp yard kazanma konusunda en çok kullanılan
oyunculardır. Temel amaçları rota koşmaktır.
Offensive Line
(OL). İri ve güçlü olup blok yapmaktan sorumludurlar. Karşı defans ekibini
tutup yeri geldiğinde koşucuyu ve qbyi korumak için blok koşusu yaparlar.
Tight End (TE). WR
ve OL karışımı bir mevkidir. Tight endler genellikle iri fakat çeviktir. Rota
koşabilir ve blok da yapabilirler.
Defans Takımı
Savunma takımının
ana görevi tackle, top çalma ve fumble ile hücum takımının ilerlemesine engel
olmaktır. Savunmalar hem koşu hem de pas oyunlarına hazır olmalıdır. Karşı
takımın hamlesine karşı olarak ilk downları ya da touchdownları önlemek ana
görevlerindendir.
Defans Mevkileri
Linebacker (LB). Bu oyuncular uzun boylu ve güçlü ama aynı zamanda hızlıdır.
Koşucularla mücadele etme ve alanın ortasını kaplama konusunda yeteneklidirler.
Defensive Line
(DL). Bu oyuncular büyük ve güçlüdür. Running backi erkenden halletmeye
düşürmeye ve oyun kurucu pas atmadan
önce alt etmeye çalışırlar. Büyük
olmalarına rağmen çok hızlı ve patlayıcı olabilirler.
Cornerback
(CB). Wide Receiverların topu
tutmalarını engellemeye çalışırlar.
Safety (S). Bu oyuncular bir köşe oyuncusunun
çabukluğunu, bir savunma oyuncusunun gücü ve mücadelesiyle birleştirir. İyi
saklanabilir ve sert vurabilirler.
Cezalar
Buraya tüm cezaları
yazmayacağım fakat temelde bilmeniz gerekenler şunlardır. Oyunda bir kural
ihlali olduğu zaman üç farklı şekilde ceza verilir. Bunlar Yard kaybı, uyarı ya
da diskalifiye ve hak kaybıdır.[2]
Yard Kaybı Cezası – Faulu yapan takıma, 5-10
veya 15 yard ceza verilerek oynanacak down o noktadan başlatılır.
Oyuncu Uyarısı –
Aşırı sertliğe kaçan, oyuncu sakatlanmasına yol açabilecek gereksiz
hareketlerde oyuncu uyarısı veya diskalifiyesi uygun görülür.
Hak Kaybı – Hücum takımının bazı faullerinde
hak sayısı da düşürülür. Ceza yard olarak uygulanır, ve hak tekrarlanmaz, bir
sonraki hak oynanır.
[1] https://link.springer.com/article/10.2165/00007256-199112020-00005
[2] Hakemlik ve
Ceza Prosedürü, Kerem Ateş, 18 Ekim 2008
Yorumlar
Yorum Gönder